Współczesny świat cyfrowy jest nieodłącznym elementem życia młodych ludzi. Dzieci, już od najmłodszych lat, mają dostęp do Internetu, gier komputerowych i aplikacji mobilnych, co stwarza ogromne możliwości rozwoju, ale jednocześnie niesie ze sobą nowe zagrożenia. Jednym z poważniejszych, choć często bagatelizowanych, jest hazard. Niewinnie wyglądające gry i mikropłatności mogą prowadzić do poważnych problemów, wpływając na psychikę młodego człowieka w sposób, który przypomina uzależnienie od hazardu. To zjawisko wymaga uwagi i odpowiednich działań, zarówno ze strony rodziców, pedagogów, jak i całego społeczeństwa.

Mechanizmy hazardu w grach dla najmłodszych

Już od wczesnych lat życia, dzieci są narażone na elementy hazardu, chociaż nie zawsze jesteśmy tego świadomi. Gry mobilne, które opierają się na mechanizmach nagradzania, takich jak zbieranie diamentów, otwieranie skrzynek czy wygrywanie wirtualnych przedmiotów, wprowadzają dzieci w świat losowości i natychmiastowej gratyfikacji. Choć te gry nie oferują nagród finansowych, ich struktura przypomina działanie kasyn. Mózg dziecka, który wciąż się rozwija, ma trudności z opieraniem się pokusie natychmiastowej nagrody.   Współczesne gry komputerowe i mobilne coraz częściej opierają się na tzw. „loot boxach” (skrzyniach z losowymi nagrodami) lub mikropłatnościach, które wprowadzają młodych graczy w świat mechanizmów hazardowych. Dzieci uczą się, że aby zdobyć lepsze przedmioty lub postaci, muszą zaryzykować i zapłacić za losowe nagrody. Niebezpieczeństwo polega na tym, że tego rodzaju zachowania, z pozoru niewinne, mogą prowadzić do poważnych problemów behawioralnych i uzależnień.

Ryzyko uzależnień behawioralnych – na co uważać?   

Uzależnienie od hazardu, podobnie jak inne uzależnienia behawioralne, może rozwijać się stopniowo i niepostrzeżenie. Dzieci, które spędzają coraz więcej czasu na grach, zaczynają postrzegać zdobywanie nagród jako główny cel i motywację do dalszej zabawy. Mechanizmy losowe, takie jak „loot boxy”, wprowadzają element niepewności i ryzyka, co jest bardzo podobne do klasycznych form hazardu. W miarę upływu czasu młody człowiek może odczuwać przymus kontynuowania gry, aby zdobywać kolejne nagrody, co prowadzi do zaniedbywania innych aspektów życia, takich jak nauka, relacje społeczne czy zdrowie fizyczne.   Rodzice powinni zwracać uwagę na zmiany w zachowaniu dziecka – wydłużający się czas spędzany przed ekranem, zaniedbywanie obowiązków szkolnych, czy pogorszenie nastroju po przerwaniu gry. Jeśli zauważamy, że dziecko domaga się pieniędzy na mikropłatności lub zaczyna wykazywać objawy frustracji, gdy nie może grać, to sygnał alarmowy, który wymaga natychmiastowej reakcji.

Czy uzależnienie od hazardu u dzieci można leczyć?    

Uzależnienia behawioralne, w tym uzależnienie od hazardu, można skutecznie leczyć, jednak kluczowe jest wczesne rozpoznanie problemu i odpowiednie wsparcie. Proces terapii często zaczyna się od diagnozy klinicznej, która obejmuje ocenę stopnia zaburzenia funkcjonowania oraz występowania objawów abstynencyjnych. W przypadku dzieci i młodzieży bardzo istotne jest zaangażowanie rodziców, którzy muszą wspierać swoje pociechy na każdym etapie leczenia.   Terapia opiera się na nauce nowych umiejętności radzenia sobie z emocjami i napięciem, które wcześniej były regulowane przez gry czy inne uzależniające czynności. Praca z terapeutą pomaga zrozumieć mechanizmy, które stoją za uzależnieniem, i rozwija alternatywne metody radzenia sobie ze stresem. W skrajnych przypadkach, gdy uzależnienie prowadzi do poważnych problemów psychicznych, może być konieczna hospitalizacja w specjalistycznych ośrodkach.  

Jak budować świadomość u dzieci i młodzieży?   

Edukacja i profilaktyka to kluczowe elementy walki z problemem uzależnień behawioralnych. Rodzice, szkoły oraz społeczeństwo muszą podejmować zintegrowane działania, które pomogą młodym ludziom zrozumieć zagrożenia płynące z hazardu oraz nauczyć ich zdrowych nawyków związanych z korzystaniem z technologii.   Rozmowy z dziećmi na temat ryzyka i konsekwencji nadmiernego grania są niezwykle istotne. Ważne jest, aby wprowadzać zdrowe zasady korzystania z gier komputerowych i Internetu – ograniczać czas spędzany przed ekranem, promować aktywności na świeżym powietrzu i wspólne spędzanie czasu offline.   Ważną rolę odgrywają również szkoły, które powinny wprowadzać programy edukacyjne dotyczące zagrożeń cyfrowych, takich jak hazard w grach komputerowych. Dzieci i młodzież muszą być świadome, jak działają mechanizmy uzależnień i jak unikać pułapek, które mogą prowadzić do problemów zdrowotnych.

Wyzwanie dla rodziców, pedagogów i systemu    

Problem hazardu wśród dzieci i młodzieży to wyzwanie, które wymaga zaangażowania całego społeczeństwa. Rodzice, nauczyciele, terapeuci, a także decydenci powinni współpracować, aby stworzyć środowisko sprzyjające zdrowemu rozwojowi młodych ludzi. Niezbędne są kampanie edukacyjne, które podkreślą znaczenie odpowiedzialnego korzystania z technologii oraz ostrzegą przed zagrożeniami związanymi z hazardem.   Na koniec, warto zaznaczyć, że nie chodzi o całkowite wyeliminowanie gier z życia dzieci. Kluczowe jest zrozumienie, jakie mechanizmy w nich działają i jak wpływają na młodych użytkowników. Edukacja, odpowiednie wsparcie i świadomość zagrożeń mogą pomóc dzieciom i młodzieży czerpać korzyści z nowoczesnych technologii, jednocześnie unikając ryzyka, jakie niesie ze sobą hazard w wirtualnym świecie.